1
دانشجوی دکترای تاریخ اسلام، دانشگاه باقرالعلوم(ع)
2
دانش‌آموخته دکترای تاریخ تشیع اثناعشری و پژوهشگر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
چکیده
فرهنگ سوگواری، از جمله خرده‌فرهنگ‌های عرب جاهلی به شمار می‌رود که مانند بسیاری از مسائل فرهنگی دیگر پس از اسلام، نیازمند تغییر بود. با توجه به اینکه مسلمانان با تکیه بر نص قرآن، به الگوگیری از پیامبر اسلام(ص) رهنمون شده‌اند، درباره عزاداری نیز باید روش و رفتار ایشان به‌عنوان مبنا تلقی گردد. در این پژوهش، تلاش شده است با رویکردی تاریخی و روشی توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، گفتمان حاکم بر عزاداری در سیره رسول خدا(ص) با استفاده از نظریه لاکلا و موفه تبیین گردد. به نظر می‌رسد پیامبر اسلام(ص) با برجسته‌سازی اموری همچون گریستن، شرکت در مرثیه‌سرایی، مشارکت در مراسم کفن و دفن، دلداری به صاحبان عزا و اقامه نماز میت و به حاشیه راندن کارهایی همانند نوحه‌گری و سرکوب عزاداران، سعی در نهادینه‌کردن سوگواری مشروع داشت. بنابراین، کنش‌ها و واکنش‌های رسول خدا(ص) در امر عزاداری، با دالّ مرکزی «عدم مخالفت با شریعت» شکل می‌گیرد.
)