چکیده
با روی کار آمدن حکومت قاجار، آرامش نسبی در ایران حاکم شد و در ظاهر، فضا برای رشد و توسعه اقتصادی تا حدودی فراهم گردید. اما بنا به دلائلی از جمله ضعف پادشاهان، تمایل زیاد دولت‌های روسیه و انگلیس برای نفوذ در ایران و عدم وجود زیرساخت‌های لازم در کشور برای گسترش اقتصادی، نه تنها انتظارات در زمینه ارتقا کیفیت زندگی ایرانیان محقق نشد، بلکه در مقاطعی، وضعیتی نامناسب‌تر از گذشته به خود گرفت. در این شرایط، برخی علما برای حمایت از تولیدات داخلی در برابر سلطه اقتصادی غرب اقداماتی انجام دادند. این پژوهش با استفاده از داده‌های تاریخی و به روش توصیفی- تحلیلی درصدد است علل و نحوه مواجهه علما با حضور گسترده کالاهای خارجی در بازار ایران را بررسی کند. به نظر می‌رسد مهم‌ترین دلیل حمایت از تولیدات ایرانی از سوی علما، انگیزه‌های مذهبی برای جلوگیری از سیطره سیاسی- فرهنگی غیرمسلمانان بر جامعه اسلامی بوده است. این حمایت‌ها، عمدتاً از طریق تبیین ابعاد موضوع و ذکر مزایای استفاده از تولیدات داخلی و آثار سوء وابستگی به کالاهای خارجی صورت می‌پذیرفت.
)