استادیار دانشگاه قم ، دکتری تاریخ اسلام ،دانشگاه شیراز
چکیده
جریانشناسی تاریخی، به‌عنوان راهی برای شناخت بخشی از جامعه اسلامی، شیوه‌ای علمی است که باید در دوره‌های مختلف به کار گرفته شود. شناخت بهتر دوره خلافت امام علی(ع) نیز مستلزم آگاهی ما از جریان‌های این زمان است؛ به‌ویژه که در این دوره، برای نخستین بار جریان‌های دینی گوناگون، در کنار هم ظهور و بروز یافتند. در این پژوهش، پس از بیان مفهوم‌شناسی جریان، مبانی نظری این بحث، ارائه شده و سپس به معرفی و توصیف دقیق جریان‌های فکری و فرهنگی پرداخته می‌شود. جریان فرهنگی قاعدین، جریان فکری فرهنگی قراء، جریان فکری طرفدار اموی، جریان فکری و فرهنگی خوارج و جریان فکری غلات، از عمده‌ترین و مهم‌ترین جریان‌های فکری و فرهنگی دوران خلافت امام علی(ع) محسوب می‌شوند که هرکدام به تفصیل، بحث و شرح داده می‌شوند. از مجموع جریان‌هایی که معرفی می‌شوند می‌توان از چگونگی جریان دینی در این دوره آگاهی یافت.
)