بررسی عاملیت حیات معقول در تکامل تاریخ از منظر علامه محمدتقی جعفری(ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری تاریخ و تمدن اسلامی، دانشیار و عضو گروه تاریخ و تمدن اسلامی.

2 فارغ التحصیل سطح 3 فلسفه اسلامی جامعه الزهرا س، دانشجوی کتری تاریخ و تمدن دانشگاه معارف اسلامی قم.

چکیده

چکیده
«فلسفه نظری تاریخ» گذشته بشری را به‌مثابه یک واحد در نظر گرفته و در خصوص حرکت، عامل حرکت، هدف، مسیر و مراحل سیر آن، نظریه‌پردازی می‌کند. برخی فیلسوفان نظری تاریخ، حرکت تاریخ را رو به پیشرفت و تکامل دانسته و برخی دیگر برخلاف آن اعتقاد دارند. علامه محمدتقی جعفری، از فیلسوفان مسلمان آشنا به فلسفه اسلامی و غربی، ضمن طرح بحث محوری حیات معقول، معتقد است بشر از نظر علمی و فناوری، دارای پیشرفت بوده، ولی از منظر اخلاقی، در مسیر تکامل نیست؛ ازاین‌رو، پیشرفت‌های علمی و فناوری، در خدمت فساد و افساد در زمین قرار گرفته است. ایشان بر اساس آموزه‌های دینی معتقد است در جهان بشری بعد از دوره ظهور مصلح موعود، پیشرفت مادی، تکامل معنوی و اخلاقی با هم رخ خواهد داد. این مقاله با بررسی تبیینی این نظریه با کلیدواژه حیات معقول، به نقد این نظریه پرداخته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد این نظریه هرچند در تبیین فلسفه نظری منسجم با تکیه بر منابع دینی، موفقیت داشته و از اعتبار علمی برخوردار است، ولی در بخشی از نظریه، دارای ابهام است و از کافی‌نبودن استدلال‌های مطرح‌شده در اثبات نظر خویش رنج می‌برد.
 

کلیدواژه‌ها